Ciśnienie w oku – wszystko, co musisz wiedzieć

Gdy słyszymy o ciśnieniu w kontekście naszego zdrowia, najczęściej jako pierwsze przychodzi nam na myśl ciśnienie tętnicze. Zdecydowanie rzadziej kojarzymy je ze zdrowiem naszego narządu wzroku, co stanowi ogromnie istotne niedopatrzenie. Odpowiednie ciśnienie wewnątrz gałki ocznej jest jednym z ważniejszych czynników determinujących prawidłowe działanie układu wzrokowego, a odstępstwa od normy mogą być sygnałem lub przyczyną powstania poważnych problemów z poprawnym widzeniem. W tym artykule przybliżymy Ci wszystkie najważniejsze informacje dotyczące ciśnienia gałki ocznej. Wyjaśnimy Ci, co jest przyczyną podwyższonego lub zaniżonego ciśnienia oczu, czym się ono objawia, do czego może prowadzić, oraz jakie metody profilaktyczne warto stosować, aby uchronić się przed tym problemem. Zapraszamy do lektury.

Ciśnienie gałki ocznej – czym jest i za co odpowiada?

W przeciwieństwie do ciśnienia tętniczego, ciśnienie w oku nie dotyczy krwi, a cieczy wodnistej znajdującej się wewnątrz przedniej komory gałki ocznej. Substancja ta zwana jest również płynem śródocznym (spotykamy ją również pod łacińską nazwą humor aquosus) i odpowiada przede wszystkim za odżywianie tych części oka, do których nie docierają naczynia krwionośne – rogówki, soczewki i ciała szklistego. Ciśnienie, jakie wywiera ona na rogówkę i twardówkę pomaga również zachować oku jego naturalny kształt oraz odpowiednie napięcie rogówki i siatkówki.

Ciecz wodnista przemieszcza się wewnątrz oka. Płyn śródoczny jest pierwotnie produkowany przez ciało rzęskowe znajdujące się wokół tęczówki. Powstaje więc w tylnej komorze oka, z której następnie transportowany jest do przedniego, skąd to jego naddatek odprowadzany jest kanałem Schlemma, wraz ze zbędnymi produktami przemiany materii. Ciśnienie wewnątrz gałki ocznej określa więc stosunek produkcji cieczy wodnistej do jej wchłaniania i odprowadzania.

Problemy z ciśnieniem w oku i gdzie je zbadać?

Norma ciśnienia w oku człowieka wynosi od 10 do 21 mmHg (milimetrów słupa rtęci). Jego przeciętny poziom to na ogół około 15-16 mmHg. Powyżej 21 mmHg mówimy o nadciśnieniu, przy czym za szczególnie niepokojące uznawane są jego wartości przekraczające 24 mmHg. Z kolei wartości ciśnienia w oku niższe niż 10 mmHg mogą być sygnałem hipotonii.

Warto mieć jednak na uwadze fakt, że przeciętne poziomy ciśnienie gałki ocznej nie są do końca wymierne. W przypadku wielu ludzi naturalnie występować może ciśnienie w oku wyższe niż przeciętnie i nie sprawiać przy tym żadnych problemów. Dlatego tak ważne jest, aby kwestią tą zająć się w gabinecie okulistycznym, gdzie specjalista będzie mógł określić stan zdrowia wzroku, zdiagnozować istniejące problemy oraz, jeśli zaistnieje taka konieczność, zlecić metody leczenia lub badanie kontrolne po upłynięciu pewnego czasu.

Aby zbadać ciśnienie w oku, okulista przeprowadzić może tonometrię. W zależności od wykorzystanych narzędzi, wyróżnić możemy 4 rodzaje tego badania:

• Tonometria bezkontaktowa (air-puff) – podczas niej ciśnienie mierzone jest przy pomocy podmuchu powietrza. Jest to metoda nieinwazyjna, która nie wymaga znieczulenia. Jest jednocześnie najmniej dokładna i wykorzystuje się ją przede wszystkim w badaniach przesiewowych.
• Tonometria aplanacyjna – wykorzystuje się podczas niej tonometr Goldmanna, który oprócz pomiaru ciśnienia pozwala również na obejrzenie obrazu rogówki w lampie szczelinowej. Wymaga znieczulenia i zabarwienia rogówki fluoresceiną.
• Tonometria wgłobieniowa – polega na sprawdzeniu ciśnienia wewnątrz gałki ocznej poprzez uciskanie znieczulonej rogówki pacjenta. Wyższa sztywność rogówki występująca u niektórych pacjentów może doprowadzić do błędu pomiarowego.
• Tonometria konturowa – najnowocześniejsza metoda pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jest dokładna i nie wymaga znieczulenia ani doprowadzenia do fizycznego nacisku na rogówkę.

Kuracja nieprawidłowego ciśnienia w oku odbywa się na ogół poprzez terapię farmakologiczną, zazwyczaj prowadzoną z wykorzystaniem specjalnych kropli do oczu. W niektórych poważniejszych przypadkach konieczne może być również skierowanie na operację laserową.

Za wysokie ciśnienie w oku – przyczyny i zagrożenia

Zbyt wysokie ciśnienie w oku spowodowane jest na ogół zamknięciem konta przesączania. Wynikające z niego utrudnienie odpływu cieczy wodnistej z przedniej komory gałki ocznej sprawia, że wywierane przez nie ciśnienie wzrasta. Do częstych przyczyn takiego stanu rzeczy należą urazy mechaniczne, występujące na przykład po uderzeniu oka, albo stany zapalne. Szczególny wzrost ryzyka zaobserwować można również w przypadku osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze albo cukrzycę lub tych, które przyjmują sterydy albo leki powodujące rozszerzenie źrenic. Przyczyną zbyt wysokiego ciśnienia wewnątrz gałki ocznej może być również choroba pseudoeksfoliacyjna, która prowadzi do złuszczania się materiału mogącego blokować odpływ płynu śródocznego wewnątrz gałki ocznej. Ryzyko nadciśnienia ocznego wzrasta również w przypadku osób po 40. roku życia oraz tych, które miały przypadki jaskry lub zawyżonego ciśnienia w swojej rodzinie.

Największym zagrożeniem wynikającym ze zbyt wysokiego ciśnienia w gałce ocznej jest ryzyko rozwoju jaskry. Jaskra jest groźną chorobą oczu prowadzącą do uszkodzenia nerwu wzrokowego, co w efekcie powoduje zawężenie pola i ostrości widzenia. Nieleczona prowadzić może nawet do całkowitej utraty zdolności widzenia. Ryzyko to jest jednym z głównym czynników, dla których zwracanie uwagi na ciśnienie w oku jest tak istotne.

Do objawów, które mogą towarzyszyć nadciśnieniu ocznemu należą między innymi bóle głowy lub oczu. W przypadku gwałtownego wzrostu ciśnienia pacjent może mieć do czynienia z zaburzeniami widzenia, takimi jak mroczki przed oczami czy rozmazany obraz, a także wystąpieniem nudności czy potów. Charakterystycznym objawem wysokiego ciśnienia mogą być również widzenie tęczowych poświat wokół punktów intensywnego światła.

Niestety, w wielu przypadkach zawyżone ciśnienie w oku nie powoduje żadnych odczuwalnych objawów. Dlatego ważnym elementem pielęgnacji zdrowia wzroku są regularne, profilaktyczne wizyty w gabinecie okulisty, aby móc w odpowiednim czasie wykryć niepokojące zmiany w oku.