Jak odczytać receptę okularową?

W przypadku dokonywania okularów korekcyjnych w salonie na ogół nie mamy problemu z określeniem szczegółów naszej wady wzroku. Zazwyczaj optometrysta dokonuje badania wzroku lub przyjmuje receptę, którą otrzymaliśmy wcześniej od okulisty i przystępuje do przygotowania wybranych okularów z dobrze dopasowanymi soczewkami. My nie musimy zaś niczym się martwić.

Sytuacja wygląda trochę inaczej w przypadku, w którym sami chcemy złożyć zamówienie na okulary korekcyjne przez Internet. Zazwyczaj musimy wtedy przekazać do sklepu szczegółowe dane z recepty. Jeżeli dokonujesz zamówienia i nie masz możliwości przesłania zdjęcia recepty, lub po prostu bardzo interesują Cię szczegóły dotyczące Twojej diagnozy, przeczytaj poniższy artykuł. Przybliżymy Ci w nim wszystkie informacje, których potrzebujesz do odczytania recepty. Z nami interpretacja enigmatycznych zapisków od specjalisty stanie się pestką.

Okulary do dali czy do bliży?

Tabelka, w którą wpisywane są informacje Twojej wady wzroku dzieli się na dwie części. Pierwsza z nich opisywana jest słowem DAL – jeśli dane wpisane przez okulistę lub optometrystę znajdują się właśnie w niej, oznacza to, że potrzebujesz korekcji okularowej do dali. Zazwyczaj nosić muszą je krótkowidze, mający problemy z czynnościami takimi jak jazda samochodem czy oglądanie filmów w kinie lub telewizji.

Jeśli informacje wpisane przez specjalistę znajdują się z kolei we fragmencie opisanym jako BLIŻ oznacza to, że potrzebujesz korekcji okularowej do bliży. Problem ten dotyczy dalekowidzów, a więc osób, które potrzebują okularów do czytania książek lub gazet, pracy przy komputerze albo korzystania ze smartfonu.

Zdarzyć może się sytuacja, w której informacje dotyczące problemów ze wzrokiem wpisane są zarówno we fragmencie DAL, jak i BLIŻ. Związana jest ona na ogół z występowaniem presbiopii (zwanej również starczowzrocznością). Jest to wada akomodacji oczu, która najczęściej zaczyna występować po 40 roku życia oraz objawia się problemem z widzeniem zarówno obiektów znajdujących się blisko, jak i daleko. W naszych salonach oferujemy specjalne badania wzroku pomyślane właśnie z myślą o klientach po czterdziestce, podczas których będą mogli upewnić się, czy z ich wzrokiem wszystko w porządku i czy nie potrzebują okularów progresywnych lub wieloogniskowych.

W każdej z opisywanych części – DALI i BLIŻY – znajdziemy dwa wiersze. Wiersz OP oznacza „oko prawe”, a więc znajdujące się w nim informacje dotyczą prawego oka. Analogicznie w przypadku wierszu OL, opisującego „oko lewe”.

Sfera i dioptrie

Pierwszy istotny rząd na recepcie okularowej opisywany jest terminem Sfera lub SPH. W znajdujące się w nim okienka wpisywane są dane określają zdolność widzenia oraz odpowiadają wadzie wzroku.

Liczby opisywane w komórkach kolumny Sfera odpowiadają wartościom w ujemnych lub dodatnich dioptriach. Dioptrie sferyczne są jednostką miary określającą zdolność skupiającą soczewek. Jeśli przed ich wartością na recepcie znajduje się minus – mamy do czynienia z krótkowzrocznością (sekcja DAL), a jeśli plus – z dalekowzrocznością (sekcja BLIŻ). Wszystkie wartości opisywane w tym rzędzie określane są z dokładnością do 0,25 dioptrii.

W niektórych sytuacjach przepisane nam okulary nie będą musiały korygować ani krótkowzroczności, ani dalekowzroczności. Może to mieć miejsce na przykład wtedy, kiedy musimy skorygować wyłącznie astygmatyzm. Wówczas w okienku odpowiadającym wartości Sfery wpisana zostanie wartość „0” lub hasło „plan”.

Cylinder i oś – dane dla astygmatyka

Wartości wpisane w kolumny Cylinder i Oś informują o występowaniu astygmatyzmu (niezborności). Astygmatyzm jest wadą wzroku powodowaną przez nierównomierne zakrzywienie rogówki oka. Oko astygmatyka nie ma perfekcyjnie kulistego kształtu – często opisywane jest jako przypominające bardziej piłkę do rugby. Głównym objawem tej wady wzroku jest niewyraźne widzenie na każdą odległość.

Dane wpisane w komórkach znajdujących się w kolumnie Cylinder dotyczą symetrii obrotowej oka i podobnie jak w przypadku Sfery opisywane są w ujemnych lub dodatnich dioptriach. Soczewki cylindryczne korygują nieregularny kształt soczewki wynikający z niezborności oraz pozwalają na wyraźne widzenie. W kolumnie Oś wpisywane są wartości od 0 do 180 stopni. Określają one odpowiednie ustawienie cylindra soczewki w oprawce. Na niektórych receptach szczegóły dotyczące osi bywają zaznaczane na tak zwanym schemacie TABO znajdującym się w górnej części recepty.

Pryzmat i baza – jak skorygować zeza?

Na większości recept znajdziesz również kolumny Pryzmat i Baza. Znajdują się w nich informacje przeznaczone dla osób zmagających się z zezem. Dane znajdujące się w komórkach kolumny Pryzmat opisywane są w dioptriach. Z kolei Baza określa kierunek umiejscowienia pryzmatu, a znajdujące się w tej kolumnie wartości zawierają się w wartościach od 0 do 360 stopni. Stosowane w przypadku zeza soczewki pryzmatyczne regulują oś spojrzenia i niewłaściwe ustawienie gałki ocznej.

Co oznacza wartość „PD” na recepcie?

Zazwyczaj ostatnią kolumną w tabeli z danymi na recepcie jest PD. Jest to skrót z angielskiego terminu pupillary distance oznaczającego rozstaw źrenic. Wpisane w tej komórce wartości w milimetrach odmierzają odległość od środka źrenicy jednego oka, do środka źrenicy drugiego. Jego odpowiednie dopasowanie gwarantuje odpowiednie dopasowanie środków optycznych soczewek do rozstawu oczu, co gwarantuje maksymalny komfort widzenia oraz wygodę codziennego użytkowania okularów.

PD najczęściej opisywane są za pomocą jednej, wspólnej wartości. Spotkać można się jednak również z sytuacją, w której rozstaw mierzony jest indywidualnie dla każdego oka – lewego i prawego. Wówczas podawana jest odległość w milimetrach od środka źrenicy do środkowego punktu nosa.

PD podane na recepcie zazwyczaj mierzone jest przez optometrystę lub okulistę przy wykorzystaniu pupilometru. Jeśli jest taka konieczność, można je również zmierzyć samemu. Interesuje Cię taka opcja? Jak łatwo zmierzyć własne PD dowiesz się na naszej specjalnej podstronie.

Addycja na recepcie

Na niektórych receptach okuliści i optometryści wpisują również informacje o Addycji, oznaczanej w tabelce także w formie skrótu ADD. Określająca ją wartość jest niczym innym, jak różnicą między dioptriami sferycznymi w przypadku korekcji do dali i korekcji do bliży. Dane na temat addycji są więc dodawane przede wszystkim w przypadku diagnozowania starczowzroczności lub presbiopii.

Czy można kupić okulary korekcyjne bez recepty?

Odpowiednia i aktualna recepta jest koniecznym elementem wykonania okularów dobrze dopasowanych pod kątem korekcji i indywidualnych potrzeb wzrokowych. Dlatego powinno się zwracać szczególną uwagę na to, aby decydując się na wyrobienie nowych okularów u optyka, mieć pod ręką aktualną receptę.

Jak długo ważna jest recepta okularowa? Wszystko zależy od wielu czynników, takich jak nasz tryb życia oraz wiek, które determinują prędkość pogłębiania się wady refrakcji lub pojawianie się innych problemów z widzeniem. Dokładne określenie aktualności kilkumiesięcznej recepty jest niemożliwe. Dlatego decydując się na nowe okulary korekcyjne warto poprzedzić ich wybór i zakup badaniem wzroku u specjalisty, aby upewnić się, że otrzymane przez nas okulary będą nam dobrze służyły oraz gwarantowały nam idealne widzenie. Już dziś zapisz się na badanie wzroku w jednym z naszych salonów i upewnij się, czy z Twoim wzrokiem wszystko w porządku.

Słownik pojęć

Poniżej prezentujemy krótki słownik pojęć zastosowanych w tym artykule, który posłużyć może jako “ściąga” podczas odczytywania informacji zamieszczonych na recepcie otrzymanej od okulisty lub optometrysty.

Dal/Bliż – opis fragmentu tabeli na recepcie, który określa, czy potrzebujesz okularów korygujących do dali (na przykład okularów do jazdy samochodem) lub do bliży (okularów do czytania czy pracy przy komputerze).

OP/OL – opis wiersza wskazujący czy zamieszczone w nim informacje dotyczą oka prawego (OP) czy lewego (OL).

Sfera (SPH) – wartość określająca poziom wady refrakcji oka. Minus przed podaną liczbą oznacza krótkowzroczność, a plus dalekowzroczność.

Addycja (ADD) – wartość ta występuje w przypadku starczowzroczności lub presbiopii. Stanowi różnicę między wartością dioptrii sferycznych dodatnich, a ujemnych.

Cylinder – wartość wyrażana w dioptriach cylindrycznych. Jej obecność na recepcie oznacza występowanie astygmatyzmu. Może mieć wartość ujemną lub dodatnią.

Oś – wyrażana w wartościach od 0 do 180 stopni. Pozwala na odpowiednie ustawienie cylindra w soczewkach okularów korygujących astygmatyzm.

Pryzmat – wartość wyrażana w dioptriach pryzmatycznych. Określa moc pryzmatu stosowanego w okularach korygujących zeza lub problemy z widzeniem obuocznym.

Baza – wyrażana w wartościach od 0 do 360 stopni. Określa ustawienie pryzmatu w soczewce korygującej zeza.

PD – skrót od angielskiego terminu pupillary distance oznaczającego rozstaw źrenic. Odmierza odległość w milimetrach między środkiem źrenicy jednego oka, a środkiem źrenicy drugiego. Często podawany jest jako jedna wartość, ale można spotkać się również z osobnym pomiarem dla każdego oka.