Kurza ślepota – skąd się bierze, czym się objawia i jak ją leczyć?

Kurza ślepota to potoczna nazwa ślepoty zmierzchowej lub nyktalopii – zaburzenia, które charakteryzuje się pojawieniem się trudności z widzeniem w warunkach niskiego oświetlenia. Jej powszechna nazwa pochodzi od kur, których oczy (podobnie jak innych ptaków) mają trudność z adaptacją do ciemności. W przypadku ludzi problem ten wywodzi się na ogół z upośledzenia fotoreceptorów znajdujących się w siatkówce.

W siatkówce oka ludzkiego znajdują się dwie grupy fotoreceptorów. Na jedną z nich składają się czopki, które odpowiadają za widzenie fotopowe, czyli dzienne. Drugą grupą są pręciki. W przeciwieństwie do czopków, fotoreceptory te są odpowiedzialne przede wszystkim za widzenie ruchu oraz kształtów, a w znacznie mniejszym stopniu kolorów. Dzięki tym właściwościom odpowiedzialne są za widzenie skotopowe, czyli nocne. To właśnie upośledzenie ich aktywności odpowiada za widzenie przy słabym oświetleniu.

W wielu przypadkach jednoznaczne określenie, że mamy problem ze ślepotą nocną może nie być proste. Aby z pewnością określić swoje problemy z widzeniem musimy przyjrzeć się swojemu codziennemu komfortowi oraz zachowaniu w warunkach trudniejszych dla wzroku. Poniżej prezentujemy kilka sygnałów, które mogą wskazywać na występowanie kurzej ślepoty.

• Poruszanie się w słabym oświetleniu (pokoju z włączonym światłem, ulicy po zachodzie słońca) stanowi problem;
• Trudności z prowadzeniem samochodu w nocy;
• Problemy z adaptacją w pomieszczeniu ze słabym światłem;
• Długi okres adaptacji po przejściu ze słabo oświetlonego pomieszczenia do pomieszczenia dobrze oświetlonego.

Choć sama nyktalopia nie jest chorobą, na ogół jest jednym z pierwszych objawów innych schorzeń. Niektóre z nich mogą być bardzo poważne i stanowić ogromne zagrożenie dla naszego wzroku. Na szczęście, w większości przypadków kurza ślepota jest jednak po prostu sygnałem, że musimy zwrócić uwagę na swoją dietę. Ślepota zmierzchowa pojawia się często w wyniku niedoborów witaminy A (retinolu) lub cynku, który odpowiada za jej wchłanianie oraz transport w organizmie. Witamina A jest jednym z najważniejszych składników odpowiadających za prawidłowe widzenie. Jeśli przyjmujemy jej za mało wzrasta ryzyko rogowacenia rogówki i spojówki. Jest ona także odpowiedzialna za funkcjonowanie rodopsyny – czerwonego barwnika znajdującego się w pręcikach, który pozwala warunkuje poprawne widzenie po zmroku.

Jeśli kurza ślepota jest wynikiem niedoborów, rozwiązaniem będzie po prostu uzupełnienie i suplementacja witaminy A. Pomogą w tym oczywiście odpowiednie produkty spożywcze. Do żywności bogatej w witaminę A należy między innymi nabiał i produkty mleczne oraz jaja, a także owoce i warzywa. Szczególnie dużo retinolu znajdziemy w owocach i warzywach o barwie czerwonej lub pomarańczowej, a więc między innymi w marchwi, pomidorach, czerwonej papryce, batatach i dyni. Bogaty jest w nią także szpinak. Bardzo dobrym źródłem witaminy A będzie także wątróbka oraz ryby morskie i tran.

Niestety, w niektórych przypadkach kurza ślepota może być jednym z objawów poważniejszych chorób wzroku. Czasem nyktalopia występuje również jako objaw nieleczonej krótkowzroczności. Często jest jednak jednym z sygnałów, że mamy do czynienia z zaćmą, jaskrą lub odwarstwieniem siatkówki.

Niewątpliwie najgroźniejszymi spośród wszystkich chorób, na jakie wskazywać może kurza ślepota są schorzenia o podłożu genetycznym. Ślepota zmierzchowa bardzo często jest jednym z pierwszych objawów retinopatii barwnikowej, zwanej również zwyrodnieniem barwnikowym siatkówki. Jest to dziedziczna choroba polegająca na odkładaniu się barwnika w siatkówce oka i powoduje postępujące pogarszanie się widzenia. W jej dalszych etapach obok kurzej ślepoty pojawiają się również zaburzenia widzenia obwodowego, które prowadzą do widzenia lunetowego (zawężonego do centralnego fragmentu obrazu). Finalnie choroba ta prowadzi do zaniku nerwu wzrokowego i ślepoty. Retinopatia barwnikowa jest chorobą nieuleczalną, dlatego bardzo ważna jest jej szybka diagnoza u okulisty oraz podjęcie należytej, która spowolni jej rozwój.

W niektórych przypadkach nyktalopia może być jednak wyłącznie wynikiem wrodzonej stacjonarnej ślepoty nocnej. Jest to genetyczna odmiana kurzej ślepoty, która występuje od wczesnych lat dziecięcych, ale nie ulega pogorszeniu z czasem i nie prowadzi do dalszej degeneracji narządu wzroku.