Najczęstsze wady wzroku u dzieci – przyczyny, objawy i sposoby korekcji

W wielu przypadkach zdiagnozowanie wady wzroku u dziecka stanowić może problem. Nieraz sama nasza pociecha nie jest w stanie określić swoich kłopotów z oczami – nie wie, że może i powinna widzieć lepiej. Dlatego tak ważne jest zwracanie uwagi na objawy, które wskazywać mogą na pojawienie się wady wzroku u dziecka oraz wzięcie pod uwagę czynników genetycznych, które odpowiedzialne są za powstanie wad wrodzonych.

Najczęstsze wady wzroku u dzieci – co może zagrozić oczom naszego dziecka?

Problemy ze wzrokiem często wynikają z przyczyn genetycznych oraz środowiskowych. W przypadku dzieci, których obydwoje rodzice noszą okulary i mają problem z wadami refrakcji oczu, ryzyko wystąpienia problemów wzrasta aż kilkunastokrotnie. W takich przypadkach na ogół nie da się całkowicie zapobiec problemom z widzeniem, a zaistnienie krótkowzroczności lub dalekowzroczności będzie wiązało się z koniecznością korygowania wady wzroku dziecka okularami „plusami” lub „minusami”.

Choć wady refrakcji oczu są często dziedziczne, na rozwój oraz pogorszenie się problemów z widzeniem wpływają również czynniki środowiskowe oraz zewnętrzne. Należą do nich między innymi długie godziny spędzone przed telewizorem lub komputerem, brak ruchu oraz czasu spędzanego na świeżym powietrzu i dieta uboga w owoce, warzywa oraz odpowiednie witaminy. Wszystkie te czynniki powinny zostać wzięte pod uwagę podczas troski o kompleksową ochronę oczu naszych pociech, a ich ignorowanie stanowić może jedną z przyczyn wystąpienia wad wzroku u dzieci.

Innymi wrodzonymi wadami wzroku, które mogą zagrozić naszemu dziecku, jest między innymi astygmatyzm, jaskra oraz zaćma. Te dwie ostatnie choroby stanowią szczególne zagrożenie dla oczu – niezdiagnozowane i nieleczone doprowadzić mogą nawet do całkowitej utraty wzroku. W sytuacji, w której w naszej rodzinie występowały przypadki jaskry lub zaćmy, powinniśmy skorzystać z porady optyka jeszcze gdy dziecko jest w wieku niemowlęcym.

Objawy wad wzroku u dzieci – na co powinniśmy zwracać uwagę?

Jak już wspomnieliśmy wyżej, niejednokrotnie zaobserwowanie u swojego dziecka problemów z oczami może nie być proste. Często dzieci nie zdają sobie sprawy ze swoich kłopotów, ponieważ nie wiedzą, że mogą widzieć lepiej. Z kolei samym rodzicom, przez nieświadomość, zdarza się ignorować lub nie dostrzegać alarmujących sygnałów. W wielu przypadkach wada wzroku zostaje więc zdiagnozowana u dziecka w wieku szkolnym, kiedy pojawiają się problemy z nauka oraz czytaniem z tablicy. Jakich sygnałów powinniśmy wypatrywać u dzieci w wieku przedszkolnym i młodszych?

• Krótkowzroczność (miopia) – powstaje, gdy promienie światła wpadające do oka skupiają się przed siatkówką. Powoduje problemy z widzeniem odległych obiektów oraz kłopoty z widzeniem po zmroku. Jeśli nasze dziecko przygląda się przedmiotom z bardzo bliskiej odległości, przystawia nos do książki podczas czytania, staje przy samym telewizorze lub siedzi blisko komputera, pociera lub mruży oczy albo przechyla głowę podczas patrzenia – mogą być to objawy krótkowzroczności.
• Nadwzroczność (hipermetropia) – przeciwnie, niż w przypadku krótkowzroczności, powodowana jest przez światło skupiające się przed siatkówką oka. Ta wada wzroku odpowiedzialna jest za problemy z widzeniem obiektów znajdujących się blisko oczu. Jeśli dziecko przygląda się przedmiotom z dużej odległości, ma problemy z koncentracją oraz nauką czytania i grami planszowymi, np. puzzlami, może cierpieć na dalekowzroczność.
• Astygmatyzm – powodowany jest przez nieregularną budową rogówki lub soczewki. Odpowiedzialna jest za problemy objawiające się rozmazanym, rozciągniętym i niewyraźnym widzeniem z każdej odległości. Często występuje wraz z krótkowzrocznością lub nadwzrocznością. Sygnałami mogącymi wskazywać na astygmatyzm u dziecka, na które powinniśmy zwrócić uwagę są skargi na bóle głowy oraz problemy z koordynacją ruchową.
• Różnowzroczność – objawia się znaczącą różnicą w ostrości widzenia pomiędzy jednym, a drugim okiem. Może sprawić, że słabsza z gałek ocznych zacznie zezować – stanie się tak zwanym okiem leniwym.
• Zez – spowodowany jest nieprawidłowym działaniem mięśni oczu i objawia się zaburzeniem ich prawidłowego ustawienia. Oczy lub jedno oko może „uciekać” na zewnątrz (zez rozbieżny) lub do środka (zez zbieżny). Nieleczony może doprowadzić do znacznego pogorszenia się wady wzroku, a nawet do całkowitej utraty zdolności widzenia.

Sposoby korekcji wady wzroku

W przypadku zaobserwowania objawów mogących wskazywać na wadę wzroku, należy udać się na badanie do optyka, który pomoże określić dokładne źródło problemów oraz wskaże sposób ich korekcji lub leczenia. Absolutnie nie należy próbować korygować wady wzroku dziecka samodzielnie, na przykład korzystając z tanich okularów korekcyjnych dostępnych w aptekach lub kioskach. Pogorszeniu problemów z widzeniem zapobiec mogą tylko soczewki dopasowane do wady wzroku dziecka, które pozwolą mu na wyraźne widzenie.

Wady refrakcji takie, jak krótkowzroczność, dalekowzroczność oraz astygmatyzm korygowane są u dzieci za pomocą okularów korekcyjnych „minusów” i „plusów” lub soczewek cylindrowych. Pojawienie się zeza lub różnowzroczności często wiąże się z koniecznością długotrwałego zasłonienia oka silniejszego, aby przyzwyczaić to słabsze to pracy. W większości przypadków wczesna diagnoza wady wzroku u dziecka stanowi połowę sukcesu oraz pozwala na jak najszybsze przystąpienie do jej korygowania. Ignorowanie problemów z widzeniem na dłuższą metę prowadzić mogą do kłopotów z nauką, problemów z aktywnością fizyczną oraz pogorszeniem wady wzroku.